Sieidi
OĐĐA RITUÁLAT JA DAID BOARRÁSIID (OĐĐASIT) DULKAN SÁMI BÁLVVOSBÁIKKIIN JA MUSEAIN
Maŋemus áiggiid leat iešguđege aktevrrat, nugo turisttat, báikkálaš olbmot ja ođđaáigasaš báhkinolbmot geavahišgoahtán sámi bálvvosbáikkiid. Danne leat báikkit maid árbeeiseválddit ja dutkit atnet gullat doložii ožžon ođđa relevánssa. Govas oaidnit dušše moadde dain oaffardávviriin mat gávdnoje Taatsi sieiddis Gihttelis, Suomas 2010 jagiin.
Ruđat leat dábálaš oaffarušat moanat turisttabáikkiin, muhto čeabetbáddi ja čoavdda čujuha eambbo persovnnalaš oktavuođa sieidái. Oaffarat dahkkon luondduávdnasiin, nugo dán govas beassis, sáhttet leat sullasaččat dan áiggi báhkinvuođa virrui.
Dutkin osku arkeologiijas lean geahččan man láhkai dálá áiggi geavaheapmi sámi bassibáikkiin boahtá ovdan materiála kultuvrra bokte.
SodiSámi dutkanjoavkus mon analyserejin jus dálá áiggi oskkolaš oktavuohta lea oidnosis museain ja čájáhusain davvi Suomas. Man láhkai buktojuvvo sámi oskku ovdán ja makkárat leat fáttat? Makkár gova sámi oskkus dat buvttadit? Beroškeahttá sámi oskku mearkkašumis odne, nugo boahtá ovdán dálá áiggi oaffariin sieiddis, de čilgejuvvo sámi osku museain leat dološ ja ovdahistorjjálaš ášši. Dálle go sámi osku čájehuvvo museain ja go geavahit arkeologalaš ja etnográfalaš dávviriid, dat lea dávjá sirdojuvvon dološ áigái. Muhto leat ovdamearkkat go gaskavuohta gaskkal dálá áiggi ja dološ áiggi boahtá oidnosii museain. Okta ovdamearka lea go museaguossit besset interageret dávviriiguin, nugo kopiijat sámi goavdásis dahje árranmodeallain. Eará ovdamearka lea go muitaluvvo muhton objeavttas mearkkašumis dálá áiggis ja seammás maiddá vuoiŋŋalašvuohta, dábálaččat gaskaboddasaš čájáhusain, nugo čájáhusas “Goavdásiid Eadni” mii čájehuvvui Siiddas geasset jagis 2010. Objeavttat máhttet maiddái oažžut ođđa mearkkašumi museaid gávppiin. Vaikko ferte dahkat ehtalaš árvvoštallamiid ovdal kommersialiserema de sáhttá dat leat ođđa vuohki oažžut áigái vuoiŋŋalaš beroštumi.
Govven 1: Anssi Malinen. Govven 2, 3: Tiina Äikäs
Teavsttat leat jorgaluvvon dávvesámegillii girječálli John Erling Utsis ja Camilla Brattland, Norgga árktalaš universiteahttamusea, lea divvon daid.
